در زمان شاه طهماسب صفوی، واحد پول ایران
«شاهی» بود و هر ۲۰۰ شاهی برابر با یک «تومان». در آن زمان هر شاهی با یک شیلینگ انگلیس برابر بود. هر پوند برابر با ۲۰ شیلینگ است. بنابراین، یک تومان ایران برابر بود با
۱۰ پوند انگلیس. یعنی، ارزش پول ایران ده برابر پول انگلیس بود.
در
سده هیجدهم میلادی، ارزش تومان ایران بهتدریج کاهش یافت و ارزش پوند
انگلیس افزایش. در دوران سلطنت
فتحعلیشاه و محمد شاه قاجار، دو پوند برابر با یک تومان ایران
شد. در این زمان یک پوند برابر بود با ۲۵ فرانک فرانسه و ۱۰ روپیه هند.
یعنی، یک تومان ایران برابر بود با ۵/ ۱۲ فرانک فرانسه. در همین زمان، یک
تومان ایران با دو دلار و پنجاه سنت آمریکا برابر بود.
پس از قحطی
بزرگ ۱۲۸۸ ق. ارزش پول ایران سیر نزولی را آغاز کرد؛ با قتل ناصرالدینشاه
این کاهش ادامه یافت و با انقلاب مشروطه شدت گرفت.
اندکی قبل از قتل ناصرالدینشاه، یک پوند برابر با ۵/
۳۲ قران بود که، اندکی پس از قتل ناصرالدینشاه، به ۵/ ۴۸
قران رسید. ده قران برابر با یک تومان بود. یعنی در اواخر سلطنت
ناصرالدینشاه ارزش پوند بریتانیا ۲۵/ ۳ برابر تومان ایران و پس از قتل او،
در زمان سلطنت مظفرالدینشاه، حدود ۸۵/ ۴ برابر تومان ایران شد. پس از
انقلاب مشروطه یک پوند برابر با ۶۰ قران بود یعنی ارزش پوند انگلیس شش
برابر تومان ایران شد. در اواخر سده نوزدهم و اوائل سده بیستم میلادی، ، یک پوند انگلیس تقریباً برابر با ۵ دلار آمریکا بود.
بنابراین، در دوران مظفرالدینشاه ارزش دلار آمریکا و تومان ایران تقریباً
یکسان بود.
در زمان سقوط رضا خان و ورود ارتشهای متفقین به ایران دلار آمریکا تقریباً یک و نیم تومان ایران بود؛ یعنی با ۱۵ ریال
میشد یک دلار خریداری کرد. در سال ۱۳۳۲، یعنی در اواخر دولت مصدق و
زمان کودتای ۲۸ مرداد، یک دلار آمریکا معادل ۹۰ ریال ایران (۹ تومان) و یک
پوند استرلینگ برابر با ۲۳ تومان بود. در پایان سلطنت محمدرضا پهلوی، یک دلار آمریکا تقریباً
۷ تومان ایران و یک پوند انگلیس تقریباً ده تومان ایران ارزش داشت. یک فرانک فرانسه ۱۶ ریال و یک مارک آلمان غربی ۳۲ ریال ارزش
داشت.
امروزه پوند به نرخ رسمی دولتی حدود ۱۹۵۰ برابر
تومان ایران و دلار آمریکا حدود ۱۲۲۶ برابر تومان ایران است در حالی که نرخ
دلار در بازار آزاد قیمت بسیار بالاتری دارد . بجز دوره
هایی که ایران شاهد جنگ و تجاوز نظامی بوده، سریع ترین سقوط ارزش پول ملی
ایران در خرداد۱۳۷۴ و دی ۱۳۹۰ اتفاق افتاده است.